Otomobil seçerken performans ve yakıt verimliliği gibi birçok kriter göz önüne alınmaktadır. Bu kriterler arasında en önemlisi aracın motor özellikleridir. Araç motor ve özellikleri nelerdir? gibi pek çok soru araç sürücülerinin merak ettiği bir husustur. Bu bağlamda aracın motor özellikleri sürüş tekniklerini ilgilendirdiği için bilgi sahibi olunmalıdır. Yakıt ve havayı yakarak araçlar ısı enerjisi alır ve mekanik enerji üreten motorları sayesinde birçok çeşitlilik ortaya çıkar. Motor çeşitleri söz konusu olduğunda motorun kullandığı yakıt türü öne çıkmaktadır. Motor özelliklerini dikkate aldığınızda yakıt türünden silindir özelliklerine kadar pek şok parametreyi göz önünde bulundurmanız gerekmektedir.
Yaktığı Yakıta Göre Motor Çeşitleri
Benzinli Motor
Benzinli motorlar; yakıt ve hava karışımı için yanma odasından önce ateşleme için bujiyi kullanmaktadır. Sıralı, V tipi veya boksör tipi gibi çeşitli düzenlere göre üretilmektedir. Silindirlerin tek bir krank milinde düz bir çizgide konumlanmasıyla üretilen sıralı motorlar, hafif ve yakıt tasarrufu sağlayan yapısı ile öne çıkmaktadır. Aracınızdan yüksek performanslı bir çalışma sergilemesini bekliyorsanız yakıt olarak benzin kullanan motorları tercih edebilirsiniz.
Dizel Motor
Dizel motorlar; tıpkı bir benzinli motor gibi buji ile ateşleme yapmak yerine yakıt ve hava karışımını yakmak için sıkıştırma yöntemini kullanmaktadır. Yanma sırasında meydana gelen aşırı basınç karşısında dayanıklılık sağlamak üzere üretilmektedir. Güçlü tasarımı sayesinde dizel motorların geleneksel benzinli motorlara göre daha uzun ömürlü olduğu bilinmektedir. Yüksek kapasiteli tork üretimi sayesinde çekiş gücü yüksektir ve yakıt tasarrufu için iyi bir seçenek olabilir.
Yakıtın Yakıldığı Yere Göre Motor Çeşitleri
İçten Yanmalı Motor
Yakıtın motorun içinde yakıldığı motor türlerine içten yanmalı motor denilmektedir. Farklı ateşleme sistemleri ile patlama şeklinde gerçekleşen yanma esnasında benzin, motorin ve hidrojen gibi yakıtlar kullanılmaktadır.
Dıştan Yanmalı Motor
Dıştan yanmalı motor sistemlerinde yakıt motorun dışında yakılmaktadır. Buhar makinesi, buhar türbini ve stirling motoru bu gruba girmektedir. Dıştan yanmalı motorlar araçlarda kullanılmamaktadır.
Zamanlama Sistemine Göre Motor Çeşitleri
İki Zamanlı Motor Sistemi
İki zamanlı motorlarda silindirler bir güç vuruşu yapmak için iki kez hareket etmektedir. İlk hareketinde emme ve sıkıştırma, ikinci hareketinde ise yanma ve egzoz gerçekleştirilmektedir. Küçük motorlarda kullanılan bu ikili zamanlama sistemi, dört zamanlılara göre daha fazla yakıt tüketimine neden olmaktadır.
Dört Zamanlı Motor Sistemi
Dört zamanlı motorlarda pistonlar, bir güç vuruşu için iki kez yukarı iki kez aşağı olmak üzere silindirler içerisinde dört kez hareket etmektedir. Yeni teknolojiye sahip olan araçlar genellikle dört zamanlı motorlara sahiptir.
Silindir Sayısına Göre Motor Çeşitleri
İki Silindirli Motor
Yalnızca küçük kapasiteli motorlarda kullanılmaktadır. Çift silindir sistemi, otomobiller arasında pek yaygın değildir.
Üç Silindirli Motor
Küçük otomobil motorlarında bulunan üç silindirli motor, yakıt verimliliği sağlamaktadır. Yeterli gücü sağlamak amacıyla turbo motorlar ile birlikte kullanılmaktadır.
Dört Silindirli Motor
Otomobil motorları arasında en yaygını olanı dört silindirli motorlardır. Silindir sayısına göre dört adet silindiri olan motorlar genellikle sıra tipi silindir sıralanışına sahiptir.
Beş Silindirli Motor
Kullanımı oldukça nadir görülen beş silindirli motor üniteleri, motor ateşleme sırasında ayırt edici derecede farklı bir ses çıkarmaktadır.
Altı Silindirli Motor
Üst segment araçların çoğunda altı silindirli motor bulunmaktadır. Genellikle düz ve V tipi sıralanışa sahiptir. Altı silindirli motorlar, dört ve sekiz silindirli olanlara göre daha yüksek perdeden adeta bir yarış motorunu andıran ses çıkarmaktadır.
Soğutma Sistemine Göre Motor Çeşitleri
Su Soğutmalı Motor
Motorlar parçaları yüksek devirlerde çalıştığı için yüksek miktarda ısı üretmektedir. Motor parçalarının aşırı ısınması sebebiyle motor sağlığı için bu soğutma sistemlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Su soğutmalı motorlarda; sıcaklık su sirkülasyonu kullanılarak düşürülmektedir. Hava soğutmalı sistemlere göre bu sistemde daha sessiz ve yüksek performanslı bir motor üretilip antifriz sayısı kullanılmaktadır.
Hava Soğutmalı Motor
Hava soğutmalı motor sisteminde aşırı ısınmayı engellemek amacıyla atmosferik basınçtan faydalanılmaktadır. Hava dolaşımı sayesinde soğuma yapan bu tip motorlar ise su soğutmalı sistemlere göre soğuk havalarda daha iyi bir performans sunmaktadır.
Hava Besleme Sistemine Göre Motor Çeşitleri
Atmosferik Motor
Motorlardaki yakıtın yakılabilmesi için havaya da ihtiyaç duyulmaktadır. Atmosferik motorlarda motorun enerji üretebilmesi için ihtiyacı olan hava ise atmosfer basıncından faydalanılarak alınmaktadır. Birçok benzinli yakıt türüne ait olan araçta atmosferik motor kullanılmaktadır.
Turbo Motor
Turbo hava besleme sistemi, küçük hacimli motorlardan daha fazla güç elde etmek için kullanılmaktadır. Turbo sisteminin içinde yer alan türbin çarkı ve kompresör çarkı egzoz gazlarını çekmekte ve yüksek basınçlı şekilde motora geri göndermektedir. Bu sayede motora ekstra bir hava girmesi sağlanır ve yakıtla birleşerek daha yüksek güç elde edilebilir. Turbo motorlar düşük devirlerde daha iyi performans sağladığı için daha düşük yakıt tüketimi de sunmaktadır.
Yakıt Enjeksiyon Şekline Göre Motor Çeşitleri
FSI Motor
Direkt enjeksiyonlu motorlar olarak da bilinen FSI motorlar, yakıtın yanma odasına doğrudan iletildiği motor tiplerini oluşturmaktadır. FSI motorlar, daha iyi yakıt tasarrufu ve düşük emisyon değerleri elde etmek için üretilmektedir.
TSI Motor
TSI motorlar, yeni teknoloji ile birlikte küçük hacimli motorlara turbo eklenmesiyle elde edilmektedir. Turbo teknolojisiyle küçük hacimli motorlardan daha yüksek güç elde etmeyi amaçlamaktadır. Bu motor tipi düşük yakıt tüketimi gibi pek çok avantaj sunmaktadır.
TFSI Motor
FSI motorların turbo beslemeli versiyonu olan TFSI motorlar, daha yüksek performans ve düşük yakıt tüketimi sunmaktadır. Turbo motoru sayesinde atık gazları geri dönüştürmektedir. Bu sayede düşük emisyonlu motor tipine kavuşmaktadır. LPG dönüşümlerine uygun değildir.
GDI Motor
GDI motorlar, güçlü ve dayanıklı yapısıyla yüksek basınçlarda çalışma sergilemektedir. Bu sayede yüksek performans sunmaktadır. GDI motorlar, FSI motorların daha gelişmiş versiyonu olarak ifade edilebilir.
T-GDI Motor
T-GDI motorlar; GDI motorlara turbo eklenerek geliştirilmektedir. Bu gelişme ile birlikte daha fazla performans elde etmek amaçlanmaktadır. T-GDI motorlarda bulunan turbo motor sayesinde yanma odasına daha fazla hava gönderilmekte ve normal kapasitesinden daha fazla güç üretilmektedir.
Ateşleme Tipine Göre Motor Çeşitleri
Buji ile Ateşlemeli Motor
Yanma odasındaki yakıt ve hava karışımını ateşlemek için buji adı verilen parça kullanılmaktadır. Buji ile ateşlemeli motor tiplerinde genellikle yakıt olarak benzin tercih edilmektedir.
Sıkıştırma ile Ateşlemeli Motor
Bu tip motorların silindir kafasında buji parçası bulunmamaktadır. Ateşleme işlemi için yüksek basınçlı havanın ısısı kullanılmaktadır. Dizel motorlarda kullanılan sıkıştırma evresi ile ateşleme sistemi daha yüksek termodinamik verim sağlamaktadır.
Silindir Sıralanışına Göre Motor Çeşitleri
Sıralı (Düz) Motor
En yaygın silindir sıralanışını sıralı motorlar oluşturmaktadır. Bu tip motor yapısında silindirler yan yana aynı düzlem üzerine sıralanmaktadır. Bu sayede daha hafif ve daha maliyetsiz olan motorlar yakıt tasarrufu sağlamaktadır.
V Tipi
V tipi motorlarda silindirler ve pistonlar arasında V harfine benzeyen belirli bir açı bulunmaktadır. Motorun sahip olduğu bu şekil titreşimi minimize etmekte ve denge sorununu da ortadan kaldırmaktadır.
Boksör Tipi
Boksör tipi motorlarda silindirler karşılıklı konumlarda yer almaktadır. Bu sayede ideal bir dengeye sahip olsalar dahi yakıt tüketimi konusunda diğer motorlar gibi yüksek verimli bir performans sunamamaktadır.
W Tipi
12 ve 16 silindirli araçlarda görülen W tipi motorların silindirleri üç sıra halinde sıralanmaktadır. Yüksek performansa sahip olan güçlü motorlarda bu silindir düzeni kullanılmaktadır.